Xây dựng sàn giao dịch công nghệ thành phố là yêu cầu cấp thiết

Nhận thức rõ thị trường khoa học và công nghệ là một bộ phận cấu thành của nền kinh tế, có vai trò then chốt trong việc tạo môi trường thúc đẩy hoạt động sáng tạo, đổi mới công nghệ, từ năm 2006, UBND thành phố Hà Nội đã xây dựng “Đề án phát triển thị trường khoa học và công nghệ thành phố Hà Nội giai đoạn 2006-2010, định hướng đến năm 2015”. Đến nay, việc phát triển thị trường khoa học và công nghệ vẫn luôn được xác định là một trong những nội dung quan trọng.

Ông Vũ Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ), thành viên Ban Chủ nhiệm Chương trình phát triển thị trường khoa học và công nghệ đến năm 2020, thì một trong 3 mục tiêu của chương trình này là “Thiết lập mạng lưới sàn giao dịch công nghệ trọng tâm ở Hà Nội, Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh” chưa đạt được. Vì thế, trong thời gian tới, Hà Nội cần thiết lập sàn giao dịch công nghệ để hình thành và định hướng thói quen giao dịch công nghệ, thúc đẩy phát triển thị trường khoa học và công nghệ thành phố và quốc gia.

Ông Hoàng Bá Tiến, đại diện Công ty cổ phần Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam (VINASEED) cho biết, VINASEED luôn có nhu cầu tiếp nhận công nghệ mới về giống cây trồng của các đơn vị nghiên cứu. Tuy nhiên, thời gian qua, việc trao đổi, mua bán chủ yếu diễn ra qua các đơn vị tư vấn hay một số nhà khoa học tự giới thiệu. “Chúng tôi vẫn chưa có một nơi để kết nối, chủ động tìm kiếm những sản phẩm mình cần. Bởi vậy, chúng tôi rất cần có một sàn giao dịch công nghệ để tiếp cận nguồn thông tin phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh”, ông Hoàng Bá Tiến bày tỏ.

Vì vậy Nghị quyết Đại hội đại biểu lần thứ XVII Đảng bộ thành phố Hà Nội đã chỉ rõ cần: “Tiếp tục ưu tiên phát triển thị trường khoa học và công nghệ. Đa dạng hóa, hình thành mạng lưới các tổ chức dịch vụ môi giới, đánh giá, chuyển giao công nghệ, mua bán, nhượng quyền sử dụng…”. Chương trìnhsố 07-CTr/TU ngày 17-3-2021 của Thành ủy Hà Nội về việc “Đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2025” xác định một trong những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu: Xây dựng sàn giao dịch công nghệ Hà Nội, tiến tới là sàn giao dịch công nghệ quốc gia kết nối liên thông với các trung tâm công nghệ lớn của thế giới.

Nhằm đẩy mạnh phát triển thị trường khoa học và công nghệ, UBND thành phố đã giao cho Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội xây dựng “Đề án xây dựng và vận hành sàn giao dịch công nghệ thành phố Hà Nội”. Mục tiêu của đề án là hình thành một tổ chức trung gian trên thị trường công nghệ của thành phố, có vai trò đầu mối cungcấp thông tin, xúc tiến chuyển giao công nghệ, thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; có khả năng kết nối với tổ chức trung gian trong nước và quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp tìm hiểu, trao đổi nhu cầu giao dịch về công nghệ, thực hiện ứng dụng, chuyển giao công nghệ.

Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội Nguyễn Quốc Hà thông tin, hiện dự thảo đề án đang trong giai đoạn hoàn thiện. Mô hình hoạt động của “sàn” gồm 2 hình thức: Vật lý và trực tuyến. Trong đó, sàn vật lý là nơi trưng bày các sản phẩm công nghệ, địa điểm gặp gỡ của các bên cung – cầu cũng như tổ chức hoạt động kết nối của thị trường công nghệ. Còn sàn trực tuyến hoạt động theo mô hình sàn thương mại điện tử chuyên về công nghệ – thiết bị, là nền tảng cho các hoạt động tư vấn, môi giới cũng như cơ sở dữ liệu về thiết bị khoa học và công nghệ.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội Nguyễn Hồng Sơn cho biết thêm, việc xây dựng sàn giao dịch công nghệ Hà Nội đã có đầy đủ cơ sở pháp lý. Đến nay, địa điểm, cơ sở vật chất cơ bản đã có và thành phố cũng sẽ đáp ứng kinh phí để xây dựng. Cái khó nhất hiện nay là vấn đề nhân sự và cơ chế đặc thù, sao cho sàn vận hành linh hoạt, chủ động.

Liên quan đến vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND thành phố Chử Xuân Dũng cho biết, sàn giao dịch công nghệ có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của khoa học và công nghệ Thủ đô. Song, đây là một mô hình hoàn toàn mới, những kinh nghiệm và hiểu biết về lĩnh vực này cả trong nước và thế giới không có nhiều, nên việc xây dựng đề án phải rất thận trọng để khi triển khai sẽ có hiệu quả, thúc đẩy được thị trường khoa học và công nghệ, đáp ứng được yêu cầu phát triển.

Sàn giao dịch công nghệ có vai trò cốt lõi trong phát triển thị trường khoa học, công nghệ. Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, khi xây dựng sàn giao dịch công nghệ Hà Nội cần bảo đảm đầy đủ các tính năng hiện đại về công nghệ – kỹ thuật, thuận lợi nhất cho người dùng, đem lại lợi ích thật sự cho các thành phần tham gia. Bên cạnh đó, cần có sự kết nối với các sàn giao dịch trong nước, quốc tế, tạo sự liên kết hữu cơ giữa nghiên cứu, ứng dụng kết quả khoa học, công nghệ, thương mại hóa sản phẩm khoa học, công nghệ…

Để sàn giao dịch hoạt động hiệu quả, sự tham gia của các doanh nghiệp, nhà khoa học, viện nghiên cứu, trường đại học là hết sức cần thiết. Cộng đồng doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng quản trị, xây dựng đội ngũ nhân lực phù hợp; chủ động “bắt tay” với các trường đại học, viện nghiên cứu để cùng bám sát nhu cầu thị trường, tạo ra sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao. Đồng thời, phải bảo đảm sự liên kết chặt chẽ với tổ chức trung gian, nhà khoa học, nâng cao năng lực hấp thụ, làm chủ và áp dụng công nghệ mới.

Một yêu cầu quan trọng nữa là chú trọng nhân tố con người. Đối với lĩnh vực khoa học, công nghệ, nhân sự phát triển thị trường sẽ có yêu cầu đặc biệt hơn so với các lĩnh vực khác, không chỉ cần kiến thức về kinh doanh, pháp luật mà còn phải hiểu biết về khoa học, công nghệ… Do đó, cần có cơ chế, chính sách hấp dẫn thu hút đội ngũ chuyên gia giỏi, đủ khả năng tư vấn, kết nối chặt chẽ cung – cầu; đào tạo được nguồn nhân lực có chuyên môn, kỹ năng để quản lý và vận hành sàn giao dịch một cách hiệu quả.

Sàn giao dịch công nghệ Hà Nội được xây dựng, sớm đi vào hoạt động sẽ góp phần thúc đẩy thị trường khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đây sẽ là động lực chủ yếu để phát triển kinh tế – xã hội Thủ đô trong thời gian tới.

PGS.TS Nguyễn Đức Khiển
Nguyên Giám đốc Sở KH-CN-MT Hà Nội