Đó là ý kiến của các nhà thầu xây dựng, chủ đầu tư và luật sư tại buổi tọa đàm trực tuyến: ‘Khó khăn vật liệu làm cao tốc Bắc – Nam: Thực trạng và giải pháp’ được tổ chức tại Hà Nội ngày 25/3.
Giá vật liệu tăng gấp 3 lần mà không có để mua
Mở đầu buổi tọa đàm, ông Lê Quyết Tiến, Phó Cục trưởng Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình giao thông (QLXD&CLCTGT), Bộ Giao thông vận tải (GTVT) thông tin, Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 bao gồm 11 dự án thành phần, đi qua 13 tỉnh với tổng chiều dài khoảng 653km.
Theo hồ sơ thiết kế kỹ thuật, nhu cầu vật liệu đất đắp (sau khi đã điều phối vật liệu dọc tuyến) cho toàn bộ 11 dự án khoảng 52 triệu m3. Cụ thể, dự án Mai Sơn – QL45 nhu cầu 7 triệu m3, Nghi Sơn – Diễn Châu 4,5 triệu m3, Diễn Châu – Bãi Vọt 7,1 triệu m3, Nha Trang – Cam Lâm 5,3 triệu m3. Hiện có 6/11 dự án đang triển khai. Trong đó, 3 dự án Cao Bồ- Mai Sơn, Cam Lộ – La Sơn và Cầu Mỹ Thuận 2 cơ bản hoàn thành phần đất đắp nên không vướng các vấn đề liên quan đến vật liệu. Ba dự án còn lại là Mai Sơn – QL45, Mỹ Hảo – Phan Thiết và Phan Thiết – Dầu Giây bắt đầu xảy ra tình trạng khan hiếm vật liệu. Nếu không nhanh chóng cấp phép lại cho các mỏ đã hết hạn thì nguy cơ thiếu vật liệu là điều hiện hữu.
Theo quy luật cung cầu, trước khi triển khai dự án, nhu cầu không có, giá vật liệu theo địa phương công bố. Khi có dự án, nhu cầu lớn, dẫn đến khan hiếm nên xảy ra hiện tượng đẩy giá vật liệu lên cao. Trong khi đó, ông Võ Hoàng Anh, đại diện Tổng Công ty Tư vấn thiết kế GTVT (TEDI) cũng thẳng thắn, vấn đề khan hiếm vật liệu nếu không có giải pháp căn cơ thì không chỉ riêng dự án cao tốc Bắc – Nam, mà tất cả các dự án trọng điểm khác cũng sẽ vướng vào tình trạng khó khăn này.
Việc thiếu hụt ở một số mỏ vật liệu đang khai thác là sự thực. Nguyên nhân là do nhu cầu lớn, trong khi thời gian thực hiện ngắn. Ở đây đòi hỏi phải có giải pháp ở tầm vĩ mô. Tiến độ đắp nền chỉ trong 3-4 tháng, rất gấp, trong khi quy trình cấp phép mỏ ít nhất phải mất 6 tháng tới hơn 1 năm.
Dẫn chứng cụ thể về khó khăn trong việc khan hiếm vật liệu, ông Hoàng Tuấn Khoát, Phó Giám đốc Ban QLDA7 cho hay, sắp tới đây khi triển khai dự án thành phần đoạn Cao Lâm – Vĩnh Hảo thì khả năng nguồn cát bê tông sẽ có thể tăng giá và tăng giá một cách đột biến. Theo tính toán thì thời gian hoàn thiện cấp phép một mỏ khoảng 6 – 8 tháng.
Trong khi đó tiến độ đơn vị vạch ra từ nay đến cuối năm 2021 phải hoàn thiện toàn bộ tuyến đường với tổng nhu cầu khoảng 8 triệu m3 vật liệu. Vì thế, khả năng bị chậm tiến độ rất lớn nếu không có giải pháp căn cơ. Lo lắng hơn nữa, ông Nguyễn Xuân Hải, Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Thăng Long bày tỏ: Đối với 2 dự án Vĩnh Hảo – Phan Thiết và Phan Thiết – Dầu Giây, ngay sau khi trúng thầu, có quyết định khởi công, nhà thầu đã phải huy động nhân lực và thiết bị sẵn sàng đáp ứng tiến độ. Trong quá trình đấu thầu, dù đã đi khảo sát đánh giá trữ lượng nhưng thực tế trữ lượng không đúng với trữ lượng còn lại ghi trên giấy phép khai thác của mỏ.
Cụ thể dự án Vĩnh Hảo – Phan Thiết, tổng nhu cầu đất đắp 1,8 triệu m3, dự kiến phải mua ngoài 1,2 triệu m3. Tuy nhiên khi đánh giá lại phải đi mua tới 1,5 triệu m3 đất đắp. Tại huyện Tuy Phong, Bình Thuận chỉ có 2 mỏ khai thác đá, gần như không còn đất đắp. Tình trạng này đã đẩy giá thành vật liệu cung cấp cho dự án rất cao, nhiều nơi tăng gấp 3 lần còn không có mà mua!
Cần đẩy nhanh việc cấp phép mỏ để chống đầu cơ
Nhìn nhận về việc khan hiếm và tăng giá vật liệu làm cao tốc Bắc – Nam, luật sư Trương Anh Tú – Chủ tịch TAT Law firm cho rằng, nếu giá vật liệu có thể đội lên đến 3 lần, như vậy thì nhà thầu nguy to. Giá không biến động mà do thao túng giá. Giá này không phải hàng hóa thiết yếu, Nhà nước không kiểm soát mà tuân theo quy luật cung cầu. “Chúng ta xử lý thế nào?”, luật sư Tú đặt câu hỏi và nói thêm: Một số địa phương vùng sâu vùng xa, tất cả công trình xây dựng đều phải thông qua “đầu nậu”, không ai đến được. Chuyển vật liệu từ tỉnh bên cạnh ra, dù giá thấp hơn nhưng chưa chắc xe đã đi được vào.
“Chúng ta cần có sự vào cuộc của Công an địa phương xem có thể xử lý tội thao túng giá. Và phải có quyết tâm chính trị ở địa phương. Không thể chi phí 1 đồng mà bán ra 10 đồng được. Chúng ta phải ngồi lại, xem xét có hiện tượng móc ngoặc, đầu cơ hay không, để từ đó tham mưu cho tỉnh, mạnh dạn xử phạt hành chính, xem xét đủ yếu tố nếu nghiêm trọng phải xử lý hình sự. Một anh bị xử lý như thế, đảm bảo không ai dám. Nhưng tôi khẳng định là phải có quyết tâm của lãnh đạo tỉnh. Nếu tỉnh không quyết tâm thì không thể nào xử lý được”, ông Tú nhấn mạnh.
Đứng trên góc độ người làm xây dựng, ông Thái Duy Sâm, Tổng Thư ký Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam cho rằng, nguồn tài nguyên khoáng sản làm vật liệu san lấp không thiếu, vấn đề là cách nào đưa từ mỏ ra làm vật liệu phục vụ công trình. Vấn đề không phải lách luật mà phải vận dụng luật để đẩy nhanh tiến độ thủ tục. Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) nên kiến nghị Thủ tướng giảm bớt thủ tục cấp phép khai thác mỏ vật liệu, tổ chức khai thác tốt, đặc biệt đối với những công trình trọng điểm cần phải có ưu tiên tháo gỡ.
Trước các đề xuất của nhà thầu và các đơn vị liên quan về việc đẩy nhanh việc cấp phép mỏ, ông Lại Hồng Thanh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản – Bộ TN&MT khẳng định: “Chắc chắn không ai dám làm trái luật. Trước những vướng mắc, tôi xin nhắc lại từ năm 2016, Bộ TN&MT đã có thông tư tháo gỡ, giảm rất nhiều thời gian cấp phép khai thác mỏ”.
Trong luật đã quy định đối với các công trình xây dựng, có thể lấy đất phần đào để chuyển sang phần đắp, không cấp giấy phép vật liệu xây dựng trong phạm vi phục vụ chính công trình đó. Rõ ràng luật đã lường trước thực tế và quy định rõ. Chỉ có khâu thực thi đang có vấn đề. “Ngoài ra, các ý kiến về việc sử dụng đất đá xây dựng, vật liệu thải từ khai thác mỏ…, chúng tôi đã tiếp thu đề xuất hướng giải pháp trong thẩm quyền cho phép, vấn đề nào vượt thẩm quyền sẽ báo cáo Thủ tướng, Chính phủ xem xét”, ông Lại Hồng Thanh cho hay.
Theo Công An Nhân Dân
Ảnh: Nhiều dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam nhánh phía Đông có nguy cơ chậm tiến độ vì khan hiếm vật liệu thi công.
Xem bài viết gốc tại đây:
http://cand.com.vn/xa-hoi/co-hay-khong-viec-truc-loi-tu-ban-vat-lieu-lam-cao-toc-bac-nam-635193/
