Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, từ ngày 1/1/2025, các cá nhân và tổ chức không thực hiện việc phân loại rác thải tại nguồn sẽ bị xử phạt hành chính.
Mặc dù Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã quy định việc phân loại rác thải tại nguồn từ ngày 1/1/2025, nhưng các yếu tố về hạ tầng và cơ chế chính sách cần thiết để đảm bảo chương trình này được thực thi hiệu quả vẫn còn nhiều vấn đề chưa được giải quyết.
Vấn đề còn tồn đọng
Việc phân loại rác thải tại nguồn là một nhiệm vụ cấp thiết nhằm bảo vệ môi trường và biến rác thải thành tài nguyên có giá trị. Với tỷ lệ rác thải hữu cơ trong rác sinh hoạt chiếm khoảng 50 – 70%, đây là nguồn nguyên liệu quan trọng để sản xuất phân vi sinh và hỗ trợ cho nhiều ngành công nghiệp khác. Nhằm hiện thực hóa mục tiêu này, Nghị định 45/2022/NĐ-CP đã đưa ra mức xử phạt hành chính đối với các hộ gia đình không thực hiện phân loại rác, dao động từ 500.000 đến 1 triệu đồng, và đối với các chung cư, tòa nhà không trang bị thiết bị phân loại, mức phạt từ 200 đến 250 triệu đồng.
Tuy nhiên, quá trình triển khai quản lý và phân loại chất thải rắn vẫn đang gặp phải nhiều khó khăn. Theo các chuyên gia và lãnh đạo ngành môi trường, thành phố Hà Nội hiện chưa có đủ cơ sở hạ tầng để xử lý chất thải hữu cơ và chất thải cồng kềnh. Bên cạnh đó, các quy định về phương tiện và thiết bị phù hợp để xử lý chất thải nguy hại vẫn chưa được cụ thể hóa, gây khó khăn cho việc thực hiện. Thêm vào đó, các đơn vị chịu trách nhiệm thu gom rác thải sinh hoạt cũng không có giấy phép xử lý chất thải nguy hại từ Bộ Tài nguyên và Môi trường. Nếu không sớm giải quyết những vấn đề này, chương trình phân loại rác thải tại nguồn có thể đối mặt với nguy cơ thất bại tương tự như dự án thí điểm tại Hà Nội vào năm 2006, khi thiếu sự đồng bộ về hạ tầng và pháp lý đã dẫn đến kết quả không như mong đợi.
Cần sự đồng lòng của toàn xã hội
Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, ông Hoàng Dương Tùng, nhấn mạnh rằng để việc phân loại, thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt đạt hiệu quả cao, cần có sự tham gia tích cực từ toàn bộ hệ thống chính trị cũng như mỗi người dân. Các địa phương và doanh nghiệp cần tập trung đầu tư vào phát triển hạ tầng xử lý và tái chế rác thải, trong khi người dân cần thay đổi thói quen, nâng cao ý thức trách nhiệm và tuân thủ nghiêm túc các hướng dẫn về phân loại rác thải, nhằm đảm bảo chương trình này có thể thực thi một cách bền vững và hiệu quả.
Trần Minh
(Theo Môi trường & Đô thị điện tử)
